Royal Australian Air Force

Królewskie Australijskie Siły Powietrzne (RAAF) to jedne z najstarszych i najsprawniejszych sił powietrznych na świecie, znane z profesjonalizmu, zaawansowania technologicznego i ścisłej współpracy z sojusznikami. Jako członek-założyciel tradycji sił powietrznych Wspólnoty Narodów, RAAF rozwinęło się od skromnych początków na początku XX wieku w wysoce nowoczesną siłę, odgrywającą kluczową rolę w obronności Australii i stabilności regionalnej.

Początek i formacja

Początki RAAF sięgają 31 marca 1921 roku, kiedy to formalnie utworzono Australijskie Siły Powietrzne (RAAF)- drugą niezależną formację lotniczą na świecie po brytyjskich Królewskich Siłach Powietrznych (RAF). Wkrótce potem nadano jej prefiks „Royal”, oficjalnie tworząc Królewskie Australijskie Siły Powietrzne. W tamtym czasie nowo powstała formacja dysponowała zaledwie kilkoma samolotami, w tym Avro 504K i dwupłatowcami SE5A, wykorzystywanymi głównie do celów rozpoznawczych, szkoleniowych i pocztowych.

Zdjęcie: Flight of No. 1 squadron at Laverton. Ok.1936-1939. State Library of Victoria. Uzyskanie dostępu: 06.11.2025.

W okresie międzywojennym RAAF pozostawały niewielkie, ale stopniowo rozbudowywały infrastrukturę, lotniska i programy szkoleniowe. Prawdziwy rozkwit nastąpił jednak podczas II wojny światowej, kiedy to stały się jedną z największych sił powietrznych świata, dysponując ponad 170 000 personelu i 6000 samolotów. Piloci RAAF latali na Spitfire'ach, Kittyhawkach, Beaufighterach i legendarnych bombowcach Lancaster w Europie, Afryce Północnej i na Pacyfiku, zyskując znakomitą reputację dzięki swoim umiejętnościom i odwadze. Po wojnie RAAF brał udział w wojnie koreańskiej, stanie zagrożenia malajskiego i wojnie w Wietnamie, stając się znaczącą regionalną potęgą powietrzną.

Modernizacja i ekspansja

Australia weszła w erę samolotów odrzutowych pod koniec lat 40. XX wieku, dzięki takim maszynom jak Gloster Meteor i lokalnie produkowany CAC Sabre. W latach 60. i 70. Dassault Mirage III stał się podstawą australijskiej obrony powietrznej, zapewniając krajowi pierwsze w historii zdolności do utrzymywania prędkości naddźwiękowej. Flota, licząca około 116 samolotów, stanowiła trzon RAAF przez prawie 25 lat.

Przełomowym momentem było wprowadzenie w 1973 roku samolotu General Dynamics F-111C Aardvark, samolotu uderzeniowego dalekiego zasięgu o zmiennym skrzydle, który oferował niezrównaną precyzję i zasięg w regionie. Australia zakupiła 24 F-111C, które pozostawały w służbie do 2010 roku, dając RAAF-owi potężną siłę odstraszającą przez całą zimną wojnę i później.

W latach 80. i 90. XX wieku modernizacja była kontynuowana wraz z zakupem 75 samolotów McDonnell Douglas F/A-18A/B Hornet, które zastąpiły flotę Mirage. Hornet stał się podstawą australijskiego potencjału bojowego przez ponad trzy dekady, latając nad Irakiem, Syrią i Afganistanem. Pod koniec pierwszej dekady XXI wieku samoloty te zostały uzupełnione o bardziej zaawansowane F/A-18F Super Hornet- których zakupiono 24 egzemplarze- oraz wersję walki elektronicznej EA-18G Growler, liczącą 12 maszyn. Dzięki tym platformom RAAF zachowało zrównoważone połączenie przewagi powietrznej i zdolności do ataku elektronicznego.

Zdjęcie: Bidgee, Royal Australian Air Force (A44-222) F/A 18F Super Hornet landing after an air display during the 2013 Avalon Airshow. 2013. Wikimedia Commons. Uzyskanie dostępu: 06.11.2025

Mobilność, nadzór i możliwości wsparcia

Biorąc pod uwagę ogromne rozmiary Australii i jej regionalne obowiązki, mobilność powietrzna i nadzór stanowią kluczowe filary działalności RAAF. Grupa Mobilności Powietrznej dysponuje flotą mieszaną, która obejmuje 12 taktycznych samolotów transportowych C-130J Hercules i 8 strategicznych samolotów transportowych C-17A Globemaster III, zdolnych do transportu ciężkich pojazdów i dużych ładunków na tysiące kilometrów. Samoloty te są często wykorzystywane w misjach pomocy humanitarnej i usuwania skutków klęsk żywiołowych w regionie Indo-Pacyfiku.

RAAF dysponuje również siedmioma wielozadaniowymi tankowcami transportowymi KC-30A (MRTT)- opartymi na platformie Airbus A330- które zapewniają tankowanie w trakcie lotu i transport żołnierzy. Każdy KC-30A może przewieźć do 110 ton paliwa, co znacznie wydłuża zasięg operacyjny zarówno samolotów australijskich, jak i sojuszniczych.

Za nadzór i patrolowanie obszarów morskich odpowiada flota 12 samolotów P-8A Poseidon, a kolejne dwa są w trakcie zamówienia, co zwiększy ich liczbę do 14. Samoloty te zastępują starzejące się samoloty AP-3C Orion i oferują zaawansowane możliwości zwalczania okrętów podwodnych, rozpoznania oraz poszukiwawczo-ratownictwa. Uzupełnia je 6 samolotów wczesnego ostrzegania i kontroli (AEW&C) E-7A Wedgetail, należących do najnowocześniejszych na świecie. Zbudowany na platformie Boeinga 737, Wedgetail zapewnia 360-stopniowy zasięg radarowy i może śledzić setki celów jednocześnie, zapewniając dowódcom niezrównaną świadomość sytuacyjną na rozległych obszarach oceanicznych i lądowych.

Zdjęcie: P-8A Poseidon. 2016. https://www.airforce.gov.au/ . Uzyskanie dostępu: 06.11.2025.

Ćwiczenia i kooperacja międzynarodowa

Doskonałość szkoleniowa zawsze była znakiem rozpoznawczym RAAF. Samolot szkoleniowy turbośmigłowy PC-21, wprowadzony do służby w latach 2017-2019, służy obecnie jako podstawowy samolot do szkolenia pilotów Sił Powietrznych, zastępując starsze samoloty szkoleniowe CT-4 i PC-9. Zaawansowane szkolenie odrzutowe odbywa się z wykorzystaniem myśliwców Hawk 127 Lead-In Fighter, których 33 egzemplarze są w służbie. Samoloty te wypełniają lukę między szkoleniem wstępnym a operacyjną adaptacją do myśliwców frontowych, takich jak F-35A.

RAAF utrzymuje bliskie relacje z sojuszniczymi siłami powietrznymi poprzez duże ćwiczenia międzynarodowe. Australia jest gospodarzem ćwiczeń Pitch Black w Darwin- jednych z największych ćwiczeń bojowych w regionie Indo-Pacyfiku- a także uczestniczy w amerykańskich ćwiczeniach Red Flag i ćwiczeniach Talisman Sabre, zakrojonych na szeroką skalę ćwiczeniach dwustronnych ze Stanami Zjednoczonymi. Ćwiczenia te zapewniają personelowi RAAF interoperacyjność z państwami partnerskimi i gotowość operacyjną do wykonywania złożonych misji. Ponadto Australia prowadzi pododdziały szkoleniowe za granicą, w tym stałe ośrodki szkolenia lotniczego w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

Ostatnie zakupy i przyszły rozwój

Najbardziej przełomowym wydarzeniem w historii RAAF było wprowadzenie Lockheed Martin F-35A Lightning II. Australia zamówiła 72 F-35A, które zostały już dostarczone i są wykorzystywane w bazach RAAF w Williamtown i Tindal. Myśliwiec stealth piątej generacji zastępuje klasyczne Hornety i wnosi do floty bezprecedensowe możliwości stealth, świadomość sytuacyjną i walkę sieciową. Każdy F-35A może przenosić ładunek o masie do 8160 kg i osiągać prędkość Mach 1,6.

RAAF również intensywnie inwestuje w systemy bezzałogowe. Australia zobowiązała się do zakupu do 7 dronów MQ-4C Triton, zdolnych do obserwacji dużych wysokości, które uzupełnią flotę Poseidonów. Ponadto, MQ-28A Ghost Bat, autonomiczny dron typu „lojalny skrzydłowy”, produkcji Boeing Australia, stanowi przełomowy krok dla australijskiego przemysłu lotniczego i kosmicznego. Ghost Bat będzie operował u boku załogowych myśliwców, takich jak F-35A. Pełnić będzie funkcje rozpoznawcze, walki elektroniczne i może działać jako wabik. To wszystko przy zasięgu ponad 3 700 km. W programie Ghost Bat wzięło łącznie udział ponad 35 australijskich firm.

Zdjęcie: HoHo3143. Boeing MQ-28 Ghost Bat at the 2023 Avalon Airshow side view. 2023. Avalon Airshow. Wikimedia Commons. Uzyskanie dostępu: 06.11.2025.

W przyszłości RAAF ma zintegrować bezzałogowe statki powietrzne MQ-9B SkyGuardian i rozszerzyć swoje systemy dowodzenia i kontroli, obejmując nimi przestrzeń kosmiczną i cyberprzestrzeń. Inicjatywy te wpisują się w szerszą, wielodomenową strategię obronną Australii, która dąży do płynnej koordynacji między operacjami powietrznymi, lądowymi, morskimi, kosmicznymi i cyberprzestrzenią.

Budżet i perspektywy strategiczne

Wydatki Australii na obronę stale rosną. W roku fiskalnym 2024-2025 Siły Powietrzne otrzymały około 16 miliardów dolarów australijskich, w ramach budżetu obronnego kraju przekraczającego 55 miliardów dolarów australijskich. Środki te wspierają zakup samolotów, zaawansowane systemy szkoleniowe oraz istotną modernizację infrastruktury w bazach RAAF: Amberley, Williamtown i Tindal.

Modernizacja RAAF jest zgodna z Przeglądem Strategicznym Obrony z 2024 roku, który kładzie nacisk na odstraszanie poprzez zaprzeczanie, partnerstwa regionalne i silny krajowy przemysł zbrojeniowy. Szerokie portfolio Sił Powietrznych- od walki powietrznej po pomoc humanitarną- gwarantuje, że pozostają one centralnym elementem australijskiej polityki obronnej w regionie Indo-Pacyfiku.

Przemysł lotniczo-kosmiczny i obronny Australii

Australijski przemysł lotniczo-kosmiczny stanowi podstawę siły operacyjnej RAAF, zatrudniając ponad 30 000 specjalistów i wnosząc miliardy dolarów rocznie do gospodarki narodowej. Do głównych graczy w branży należą BAE Systems Australia, Boeing Defence Australia, Lockheed Martin Australia i Northrop Grumman Australia, wszystkie zajmujące się utrzymaniem samolotów, integracją systemów i rozwojem oprogramowania.

Projekt MQ-28A Ghost Bat firmy Boeing Defence Australia to pierwszy lokalnie opracowany samolot bojowy w kraju od ponad pół wieku i plasuje Australię w czołówce autonomicznych technologii obronnych. Możliwości w zakresie konserwacji, napraw i remontów (MRO) dynamicznie się rozwijają, a bazy RAAF w Amberley i Williamtown pełnią funkcję regionalnych centrów wsparcia dla programu F-35. Obiekty te zapewniają również wsparcie państwom sojuszniczym eksploatującym podobne samoloty.

Australijski sektor lotnictwa i kosmonautyki ściśle współpracuje z Defence Science and Technology Group (DSTG) oraz wiodącymi uniwersytetami, koncentrując się na zaawansowanych materiałach, innowacjach w dziedzinie radarów oraz badaniach nad lotami hipersonicznymi. Partnerstwa te zapewniają RAAF utrzymanie przewagi technologicznej i przyczyniają się do strategicznej samowystarczalności kraju.

Tekst powstał w ramach realizacji zadania publicznego zleconego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018–2030 r. „Bezpieczna Polska jutra – rozwój działań misyjnych Alioth Foundation”.