19 września estońskie władze poinformowały o poważnym incydencie z udziałem rosyjskich sił powietrznych. Trzy myśliwce MiG-31 wtargnęły w przestrzeń powietrzną Estonii na głębokość około pięciu mil i pozostawały w niej przez dwanaście minut. Do naruszenia doszło w rejonie wyspy Vaindloo, niedaleko Tallinna.

Samoloty leciały bez włączonych transponderów, nie utrzymywały łączności z kontrolą ruchu lotniczego i nie zgłosiły planu lotu. Tego typu działania stwarzają poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa cywilnego ruchu powietrznego oraz zwiększają ryzyko niekontrolowanej eskalacji. Ostatecznie maszyny zostały odprowadzone przez myśliwce NATO pełniące dyżur w ramach misji Baltic Air Policing.

Ministerstwo Obrony Estonii określiło zdarzenie mianem „bezprecedensowo bezczelnego” i natychmiast wezwało rosyjskiego dyplomatę na rozmowę protestacyjną. Premier zapowiedziała, że Tallin wystąpi do sojuszników o zwołanie konsultacji na podstawie artykułu 4 Traktatu Północnoatlantyckiego. To instrument, który pozwala państwom członkowskim omawiać sytuacje uznawane za zagrożenie dla bezpieczeństwa.

Źródło: Estońskie Ministerstwo Obrony

Sojusz Północnoatlantycki potępił naruszenie granic powietrznych Estonii, zwracając uwagę na ryzyko wynikające z nieodpowiedzialnych działań rosyjskich pilotów. Podkreślono, że podobne incydenty mogą łatwo doprowadzić do niezamierzonych zdarzeń z udziałem cywilnych statków powietrznych.

Moskwa odrzuca oskarżenia, twierdząc, że jej samoloty znajdowały się nad wodami międzynarodowymi i nie naruszyły przestrzeni powietrznej państw NATO. Tego rodzaju stanowisko jest jednak sprzeczne z danymi przekazanymi przez Estonię oraz obserwacjami systemów sojuszniczych.

To nie pierwszy przypadek naruszenia przestrzeni powietrznej przez rosyjskie lotnictwo w rejonie Morza Bałtyckiego. W ostatnich miesiącach podobne zdarzenia miały miejsce zarówno w odniesieniu do Estonii, jak i innych państw sojuszniczych. Coraz częściej rosyjskie maszyny pojawiają się również w pobliżu infrastruktury krytycznej, w tym platform wydobywczych na Bałtyku.

Źródło: Siły Zbrojne Szwecji

Incydent spotkał się z szerokim odzewem na arenie międzynarodowej. Ministerstwa spraw zagranicznych Litwy i Łotwy wyraziły pełną solidarność z Estonią i zapewniły o gotowości do wspólnych działań w ramach NATO. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Francji oceniło naruszenie jako jawną próbę podważenia prawa międzynarodowego.

Kaja Kallas, szefowa unijnej polityki zagranicznej, nazwała wtargnięcie „skrajnie niebezpieczną prowokacją”, a przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen stwierdziła, że Europa „stoi po stronie Estonii” i zapowiedziała zdecydowaną odpowiedź na podobne działania.

Sekretarz stanu USA podkreślił, że wszyscy sojusznicy muszą reagować wspólnie na próby naruszania integralności terytorialnej państw NATO. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski nazwał działania Rosji „oburzającymi” i zaapelował o zdecydowaną reakcję wspólnoty międzynarodowej.

Źródło: Siły Zbrojne Szwecji

Tekst powstał w ramach realizacji zadania publicznego zleconego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018–2030 r. „Bezpieczna Polska jutra – rozwój działań misyjnych Alioth Foundation”.