Polska od kilku lat aktywnie uczestniczy w operacji morskiej Unii Europejskiej EUNAVFOR MED IRINI. Misja została ustanowiona w marcu 2020 roku jako odpowiedź na rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ dotyczące sytuacji w Libii. Jej głównym celem jest egzekwowanie międzynarodowego embarga na dostawy broni do tego kraju, a także przeciwdziałanie nielegalnemu handlowi ropą naftową oraz zwalczanie przemytu ludzi przez Morze Śródziemne.

Podstawowym zadaniem IRINI jest egzekwowanie embarga ONZ na dostawy uzbrojenia do Libii. Statki uczestniczące w operacji prowadzą kontrolę jednostek pływających, monitorują szlaki żeglugowe i w razie potrzeby dokonują inspekcji ładunków. Równolegle prowadzone są działania mające na celu ograniczenie nielegalnego eksportu libijskiej ropy naftowej, który często stanowi źródło finansowania dla ugrupowań zbrojnych. Ważnym elementem operacji jest także obserwacja i dokumentowanie przemytu migrantów, co pozwala przekazywać dane partnerom międzynarodowym zajmującym się walką z przestępczością transgraniczną.

foto BLMW, PKW IRINI

Zakres działań IRINI wykracza poza patrole morskie. Operacja wykorzystuje szeroki wachlarz narzędzi technologicznych; od lotnictwa rozpoznawczego i bezzałogowych statków powietrznych, po satelity monitorujące ruchy jednostek i porty w regionie. Dzięki współpracy z Europol, Interpol oraz specjalnymi zespołami ONZ, zbierane informacje mają realny wpływ na ograniczanie procederów naruszających prawo międzynarodowe. Ważnym zadaniem misji jest także szkolenie libijskiej straży przybrzeżnej i marynarki, tak aby w przyszłości mogły samodzielnie chronić własne wody terytorialne.

Polska od samego początku aktywnie uczestniczy w tym wielonarodowym wysiłku. Polski Kontyngent Wojskowy IRINI stacjonuje w bazie lotniczej Sigonella na Sycylii, gdzie odpowiada za planowanie i koordynowanie działań operacyjnych. Żołnierze obsługują m.in. samoloty patrolowe, które prowadzą rozpoznanie nad Morzem Śródziemnym, a także wspierają pracę sztabu międzynarodowego. Ich zaangażowanie wzmacnia wiarygodność Polski w strukturach Unii Europejskiej oraz pokazuje gotowość do współodpowiedzialności za bezpieczeństwo w basenie Morza Śródziemnego.

Struktura misji zakłada rotacyjne zmiany kontyngentów, dzięki czemu regularnie przekazywane jest dowodzenie i obowiązki. Każda zmiana wnosi doświadczenie oraz świeże spojrzenie na wyzwania operacyjne. Powracający do kraju żołnierze otrzymują uznanie za służbę w trudnych warunkach międzynarodowej misji, a nowi kontynuują wysiłki swoich poprzedników.

foto BLMW, PKW IRINI

Operacja IRINI jest przykładem, jak współpraca europejska i mandat ONZ mogą przełożyć się na konkretne działania w terenie; od patrolowania szlaków morskich po budowanie zdolności lokalnych partnerów. Oprócz kreacji bezpieczeństwa dla Libii, misja również ma na celu stabilizację regionu, co ma ogromne znaczenie, dla całej Europy.

foto: kmdr ppor. Marcin Kołodziejski

Tekst powstał w ramach realizacji zadania publicznego zleconego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018–2030 r. „Bezpieczna Polska jutra – rozwój działań misyjnych Alioth Foundation”.