Program "Orka", realizowany przez Ministerstwo Obrony Narodowej, wchodzi w decydującą fazę. Jest to jeden z najważniejszych projektów modernizacyjnych Sił Zbrojnych Polski w ostatnich latach, mający na celu pozyskanie nowych okrętów podwodnych dla Marynarki. Obecnie Polska ma tylko jeden czynny okręt podwodny- ORP "Orzeł", którego wiek i ograniczone zdolności operacyjne od dawna budzą niepokój w środowisku wojskowym. W obliczu zmieniających się warunków bezpieczeństwa i rosnącego znaczenia domeny morskiej modernizacja floty okrętów podwodnych staje się koniecznością, a nie kwestią wyboru. Program Orka pozwoli wypełnić tę lukę.

Niedawno zakończone prace Grupy Zadaniowej Orki doprowadziły do przygotowania szczegółowych rekomendacji, które zostały przedstawione Radzie Ministrów. To oznacza początek fazy podejmowania decyzji, która zadecyduje o dalszym przebiegu programu. Ministerstwo Obrony Narodowej otrzymało oferty od sześciu krajów- w tym Niemiec, Szwecji, Włoch, Francji, Hiszpanii i Korei Południowej. Każda propozycja obejmuje różne warianty okrętów wyposażonych w nowoczesne czujniki, systemy bojowe oraz opcjonalne pociski manewrujące, co znacząco zwiększyłoby możliwości odstraszania na Morzu Bałtyckim. Analiza ofert objęła nie tylko parametry taktyczne, ale także potencjał transferu technologii do polskich zakładów oraz długoterminową współpracę przemysłową.

Formalnie program przyjął formę porozumienia międzyrządowego, które ma na celu zwiększenie przejrzystości oraz zapewnienie bezpiecznego i systematycznego procesu negocjacji. Ten model, powszechnie stosowany przy zakupach broni na dużą skalę, mógłby wzmocnić pozycję Polski w negocjacjach dotyczących finansowania, budowy i późniejszej konserwacji tych okrętów. Rząd zadeklarował gotowość do zakończenia procesu decyzyjnego jeszcze w tym roku, co utoruje drogę do podpisania umowy i rozpoczęcia prac przygotowawczych.

Korzyści płynące z realizacji programu Orka są wielowymiarowe. Kluczowe z nich są znaczące zwiększenie zdolności operacyjnych Marynarki oraz wzmocniony system odstraszania w regionie Morza Bałtyckiego. Nowe okręty podwodne pozwolą Polsce prowadzić nie tylko operacje rozpoznawcze i zwalczania celów nawodnych, ale w wielu przypadkach także atakować cele lądowe- zyskując tym samym nową, wcześniej nieosiągalną zdolność strategiczną. Równie ważny jest potencjał przemysłowy: takie umowy mogłyby otworzyć drzwi polskim firmom do zaawansowanych technologii stoczniowych, zwiększyć zatrudnienie i umożliwić zdobycie umiejętności, które inaczej byłyby trudne do zdobycia.

Jak każdy poważny program modernizacyjny, Orka również stawia przed sobą wyzwania. Najważniejsze będą negocjacje dotyczące szczegółowych warunków umowy- zakresu offsetów, udziału lokalnego przemysłu, transferu technologii oraz harmonogramów płatności. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest konieczność zabezpieczenia funduszy na długoterminową konserwację jednostek- od budowy infrastruktury, przez szkolenia załóg, aż po modernizację w kolejnych latach. Takie zaawansowane jednostki to nie tylko produkt zakupowy, lecz system, którego skuteczność zależy od ciągłego wsparcia i jak najszerszej bazy wsparcia technicznego.

Znaczącym głosem w debacie na temat programu Orka jest raport Fundacji Aliotha "Orka dla Polski- czas decyzji". Autorzy podkreślają, że Polska znajduje się w momencie, w którym dalsze odroczenie decyzji oznacza nie tylko przedłużającą się lukę w zdolnościach operacyjnych, ale także utratę możliwości przemysłowych. Publikacja szczegółowo opisuje zalety i wady każdej propozycji, analizuje ich potencjał taktyczny i technologiczny oraz wskazuje na konsekwencje- zarówno wojskowe, jak i ekonomiczne- różnych scenariuszy selekcji. Raport Alioth to lektura obowiązkowa dla każdego, kto chce w pełni zrozumieć wagę i złożoność decyzji stojących przed polskim rządem.

Program Orka jest, więc projektem o strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa narodowego. Jej sukces wzmocni zdolności obronne Polski, podniesie prestiż Marynarki, zwiększy interoperacyjność z sojusznikami i może stanowić impuls rozwojowy dla krajowego przemysłu stoczniowego. Dlatego akceptacja rekomendacji Zespołu Zadaniowego i szybkie rozpoczęcie negocjacji kontraktowych wydaje się naturalnym i uzasadnionym krokiem. Polska ma teraz rzadką okazję, by dokonać jakościowego skoku w dziedzinie, która przez dziesięciolecia była zaniedbywana. Warto wykorzystać tę okazję.

Zdjęcie: kmdr ppor. Radosław Pioch | DGRSZ

Tekst powstał w ramach realizacji zadania publicznego zleconego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018–2030 r. „Bezpieczna Polska jutra – rozwój działań misyjnych Alioth Foundation”.