Siły Powietrzne Republiki Singapuru (RSAF) są dziś jednymi z najbardziej zaawansowanych, dobrze wyszkolonych i zaawansowanych technologicznie sił powietrznych w regionie Azji i Pacyfiku. Ich historia jest stosunkowo krótka w porównaniu z wieloma innymi, ale ich rozwój był niczym innym, jak niezwykłym - odzwierciedlającym determinację Singapuru w budowaniu samowystarczalnych i sprawnych sił obronnych po uzyskaniu niepodległości.

Początki i formacja

Początki RSAF sięgają 1 września 1968 roku, kiedy to utworzono Dowództwo Obrony Powietrznej Singapuru (SADC). Była to bezpośrednia odpowiedź na brytyjską decyzję o wycofaniu swojej obecności wojskowej z Singapuru do 1971 roku, co postawiło młode państwo przed pilną potrzebą stworzenia własnych sił obronnych. W początkach istnienia SADC nie posiadało praktycznie niczego: żadnych samolotów, radarów ani wyszkolonego personelu. Nowo powstałe dowództwo rozpoczęło swoją działalność zaledwie z dwoma lekkimi samolotami Cessna 172K, wydzierżawionymi od Singapurskiego Aeroklubu, wykorzystywanymi głównie do szkoleń i zapoznawania pilotów.

Na początku lat 70. Singapur nabył swój pierwszy samolot odrzutowy - BAC Strikemaster, a później Hawker Hunter, oba wykorzystywane do szkolenia i podstawowych zadań obrony powietrznej. Kraj zaczął również tworzyć eskadry śmigłowców, wykorzystujące Aérospatiale Alouette III, które odegrały kluczową rolę w szkoleniu pilotów, misjach łącznikowych oraz misjach poszukiwawczo-ratowniczych.

Zdjęcie: Siły Powietrzne Republiki Singapuru (RSAF)

W kwietniu 1975 roku SADC formalnie przemianowano na Siły Powietrzne Republiki Singapuru (RSAF), co oznaczało jego ewolucję w rdzeń Sił Zbrojnych Singapuru (SAF). Lata 70. i 80. XX wieku były dekadami konsolidacji i ekspansji. RSAF wprowadziło systemy obrony powietrznej kierowane radarowo, jednostki rakiet ziemia-powietrze oraz różnorodne samoloty, które znacznie zwiększyły elastyczność operacyjną.

Modernizacja i ekspansja

Od lat 80. XX wieku RSAF szybko modernizowało swój arsenał. Jednym z najważniejszych nabytków był Northrop F-5E Tiger II, który stał się pierwszym singapurskim myśliwcem naddźwiękowym. F-5 przez dekady stanowiły trzon singapurskiej obrony powietrznej i były modernizowane lokalnie, wyposażając je w zaawansowaną awionikę i radary w ramach programu F-5S/T Tiger II.

Na początku lat 90. Singapur zaczął poszukiwać jeszcze bardziej zaawansowanych samolotów, co doprowadziło do wprowadzenia myśliwców General Dynamics F-16 Fighting Falcon. W połowie lat 90. i na początku XXI wieku RSAF nabyło około 60 samolotów F-16C/D Block 52/52+, co zapewniło siłom powietrznym znaczący skok w zakresie zasięgu, zdolności precyzyjnego rażenia i sprawności w każdych warunkach pogodowych. Samoloty te pozostają do dziś podstawową częścią floty myśliwców RSAF, wspieranej programem modernizacji o wartości około 1,1 miliarda dolarów, który obejmuje nowe radary, systemy nawigacyjne i integrację uzbrojenia precyzyjnego.

Kolejnym ważnym kamieniem milowym było pozyskanie Boeinga F-15SG Strike Eagle, dwusilnikowego myśliwca wielozadaniowego zoptymalizowanego pod kątem precyzyjnego ataku dalekiego zasięgu i przewagi powietrznej. Singapur zamówił 40 F-15SG, a pierwszy samolot wszedł do służby w 2009 roku. F-15SG to jedna z najnowocześniejszych platform myśliwskich w Azji Południowo-Wschodniej, wyposażona w radar AN/APG-63(V)3 z aktywnym skanowaniem elektronicznym (AESA), zaawansowane systemy walki elektronicznej oraz możliwość przenoszenia szerokiej gamy amunicji powietrze-powietrze i powietrze-ziemia.

Oprócz samolotów bojowych, RSAF rozwinęło silne zdolności w zakresie transportu lotniczego, tankowania i nadzoru. Wykorzystuje sześć samolotów Airbus A330 Multi-Role Tanker Transport (MRTT), które mogą tankować myśliwce w powietrzu oraz transportować żołnierzy i zaopatrzenie na duże odległości. Zastąpiły one starsze samoloty Stratotankers KC-135R. Flota samolotów transportowych obejmuje również pięć samolotów Lockheed C-130 Hercules, które są w służbie od lat 70. XX wieku, pełniąc zarówno funkcje transportowe, jak i humanitarne.

Zdjęcie: Alert5, Praca własna

RSAF inwestuje również znaczne środki w systemy wczesnego ostrzegania i kontroli (AEW&C). Cztery samoloty Gulfstream G550 Airborne Early Warning, wyposażone w radar EL/W-2085, zapewniają szeroki zasięg obserwacji i dowodzenia. System ten pozwala RSAF wykrywać i śledzić zagrożenia powietrzne daleko poza granicami Singapuru oraz skutecznie koordynować reakcje.

Operacje śmigłowcowe i śmigłowcowe

Flota śmigłowców stanowi kolejny kluczowy element potencjału RSAF. Siły dysponują około 88 śmigłowcami, które wspierają misje transportowe, ratownicze i bojowe. Wśród nich znajduje się 16 ciężkich śmigłowców transportowych Boeing CH-47F Chinook, zdolnych do transportu żołnierzy, pojazdów i dużych ładunków. Śmigłowce Chinook są często wykorzystywane do pomocy humanitarnej i misji ratunkowych w regionie, a także do transportu podczas ćwiczeń wojskowych.

Zdjęcie: LH Wong

W operacjach wielozadaniowych i taktycznych RSAF wykorzystuje Eurocopter AS332 Super Puma oraz jego nowoczesny następcę, H225M Caracal, który wszedł do służby w 2021 roku. Śmigłowce te wykonują szeroki zakres zadań - od transportu żołnierzy i ewakuacji medycznej po operacje morskie i poszukiwawczo-ratownicze. AH-64D Apache Longbow to główny śmigłowiec szturmowy RSAF, zapewniający Bliskie wsparcie powietrzne wojsk lądowych i zdolność do zwalczania celów pancernych. Flota Apache, wyposażona w radar Longbow i pociski AGM-114 Hellfire, zapewnia RSAF śmiercionośną i precyzyjną zdolność uderzeniową.

Do szkolenia pilotów śmigłowców RSAF wykorzystuje Bell 206 JetRanger i inne samoloty szkoleniowe w zagranicznych oddziałach szkoleniowych. RSAF prowadzi szkoły szkolenia śmigłowców w Australii i Stanach Zjednoczonych, gdzie piloci mogą szkolić się w dużej, nieograniczonej przestrzeni powietrznej.

Szkolenie i oddziały zagraniczne

Z uwagi na ograniczoną przestrzeń powietrzną Singapuru, szkolenia zagraniczne zawsze były niezbędne. RSAF utrzymuje kilka stałych oddziałów szkoleniowych za granicą, w tym Peace Carvin (szkolenie na F-16) w Stanach Zjednoczonych, Peace Prairie (szkolenie na CH-47) i Peace Vanguard (szkolenie na Apache) w USA oraz oddział Pearce w Australii, w którym odbywają się podstawowe szkolenia lotnicze. Programy te pozwalają personelowi RSAF zdobyć doświadczenie w realistycznych warunkach bojowych i ćwiczeniach na dużą skalę z siłami sojuszniczymi.

RSAF bierze również udział w licznych ćwiczeniach międzynarodowych, takich jak Pitch Black (Australia), Red Flag (USA) i Cope Tiger (Tajlandia), wzmacniając interoperacyjność z sojusznikami i utrzymując wysokie standardy gotowości.

Ostatnie zakupy i przyszłe kierunki rozwoju

W ostatnich latach Singapur rozpoczął znaczącą falę modernizacji. W 2024 roku ogłosił zakup ośmiu nowych myśliwców F-35A Lightning II, uzupełniając wcześniejsze zamówienie dwunastu wariantów F-35B STOVL. Pierwsze cztery F-35B mają dotrzeć do odbiorców w 2026 roku, a wszystkie dwanaście do 2028 roku, a dostawa F-35A planowana jest na około 2030 rok. Dzięki temu RSAF planuje łącznie 20 F-35, mieszankę wariantów A i B, co zapewni możliwości stealth i sieciocentryczności na kolejne dekady.

Samolot F-35A może przenosić ładunek o masie około 8160 kg, podczas gdy F-35B około 6800 kg. Całkowita wartość zamówienia szacowana jest na ponad 4 miliardy dolarów, co stanowi jedną z największych inwestycji Singapuru w obronność. Flota F-35 będzie stopniowo zastępować samoloty F-16C/D, które służą od końca lat 90. XX wieku i zaczną być wycofywane z eksploatacji w połowie lat 30. XXI wieku.

Poza myśliwcami, Singapur zatwierdził również zakup czterech morskich samolotów patrolowych Boeing P-8A Poseidon, które zastąpią starzejące się Fokkery 50, będące w służbie od 1993 roku. Pierwsze Poseidon mają zostać dostarczone pod koniec lat 20. XXI wieku, co dodatkowo wzmocni zdolności do obserwacji morskiej i zwalczania okrętów podwodnych.

Zdjęcie: Trevor Hannant

Budżet obronny Singapuru nadal odzwierciedla ten trend modernizacyjny. W roku fiskalnym 2024/2025 budżet ten wynosi 20,2 mld dolarów singapurskich (około 15 mld dolarów amerykańskich), co stanowi wzrost o około 2,5% w porównaniu z rokiem poprzednim. Budżet ten wspiera nie tylko zakup samolotów, ale także systemy szkoleniowe, technologie symulacyjne i modernizację zaawansowanej infrastruktury w lokalnych bazach, takich jak Tengah i Changi East.

Singapurski przemysł lotniczy i kosmiczny

Chociaż RSAF nie eksportuje samolotów, Singapur posiada prężnie rozwijający się ekosystem produkcji lotniczej i obronnej. W kraju działa ponad 130 firm lotniczych, koncentrujących się na produkcji komponentów, konserwacji, naprawach i remontach (MRO) oraz zaawansowanych materiałach. Branża zatrudnia ponad 22 000 specjalistów i generuje miliardy dolarów w PKB Singapuru.

Wspólne przedsięwzięcia, takie jak Singapore Aero Engine Services Limited (SAESL) - spółka partnerska między Rolls-Royce i SIA Engineering Company (SIAEC) - wykonują szeroko zakrojoną konserwację silników Rolls-Royce Trent, używanych zarówno w samolotach komercyjnych, jak i wojskowych. SAESL inwestuje obecnie 180 milionów dolarów w rozbudowę swoich mocy produkcyjnych o 40%, tworząc ponad 500 nowych miejsc pracy w ciągu najbliższych pięciu lat.

Podobnie, Eagle Services Asia, firma będąca efektem współpracy Pratt & Whitney i SIAEC, rozbudowuje swoją działalność, aby zwiększyć o 60% wydajność w zakresie konserwacji silników turbowentylatorowych z przekładnią (GTF), wspierając tym samym eksploatację samolotów nowej generacji w regionie.

Chociaż Singapur nie projektuje ani nie buduje własnych samolotów bojowych od podstaw, jest uznawany za jeden z kluczowych azjatyckich ośrodków przemysłu lotniczego i kosmicznego w zakresie inżynierii precyzyjnej, integracji awioniki i remontów silników. Firmy takie jak ST Engineering Aerospace odgrywają również kluczową rolę w świadczeniu usług MRO klasy wojskowej i produkcji bezzałogowych statków powietrznych (BSP), takich jak lokalnie opracowane bezzałogowe statki powietrzne Skyblade i Orbiter 3.

Zdjęcie: Bryan Van Der Beek

Tekst powstał w ramach realizacji zadania publicznego zleconego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018–2030 r. „Bezpieczna Polska jutra – rozwój działań misyjnych Alioth Foundation”.