W poniedziałek rozpoczęły się doroczne ćwiczenia NATO Steadfast Noon, które w tym roku prowadzone są na terytorium kilku państw europejskich. W manewrach uczestniczy około sześćdziesięciu statków powietrznych różnego typu, w tym myśliwce, samoloty transportowe i maszyny do tankowania w powietrzu. Loty odbywają się między innymi nad Morzem Północnym oraz z wykorzystaniem baz w Belgii, Wielkiej Brytanii i Danii. Manewry nie obejmują użycia realnych ładunków jądrowych, lecz sprawdzają procedury, łączność i koordynację działań w scenariuszach odstraszania.

Steadfast Noon to ćwiczenia odbywające się cyklicznie, jednak tegoroczna edycja zyskuje szczególne znaczenie w kontekście napiętej sytuacji międzynarodowej. Trwa wojna na Ukrainie, a retoryka władz Federacji Rosyjskiej coraz częściej obejmuje groźby użycia broni jądrowej. W tym samym czasie rośnie rywalizacja strategiczna na linii NATO i Rosja, a kwestie związane z bezpieczeństwem nuklearnym stały się jednym z kluczowych tematów debaty politycznej w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Manewry obejmują scenariusze testujące współdziałanie państw sojuszniczych w warunkach kryzysowych, w tym koordynację działań lotnictwa i struktur dowodzenia. W ćwiczeniach uczestniczą kraje, które w ramach polityki współdzielenia nuklearnego NATO mają dostęp do amerykańskiej broni jądrowej składowanej w Europie. Oprócz nich zaangażowane są również inne państwa członkowskie, które poprzez udział swoich sił powietrznych i personelu wspierają proces szkoleniowy i wzmacniają interoperacyjność.

W przedsięwzięciu biorą udział samoloty klasy dual capable aircraft oraz szerokie spektrum maszyn wsparcia. Niderlandy wystawiły F-35 operujące z Volkel, a Stany Zjednoczone skierowały F-35 w roli dwuzdolnej wraz z tankowcami i innymi statkami wsparcia. Niemcy uczestniczą z trzema Panavia Tornado przeznaczonymi do zadań w ramach współdzielenia nuklearnego oraz z czterema samolotami walki radioelektronicznej. Polska wysłała trzy F-16 do zadań eskortowych i wsparcia. Finlandia uczestniczy z czterema F-18, a Szwecja włącza do działań Gripen w roli samolotów towarzyszących i osłony. Całość uzupełniają maszyny dozoru i dowodzenia, w tym E-3A Sentry, oraz tankowce powietrzne KC-135 Stratotanker, które umożliwiają długotrwałe utrzymanie ugrupowania w powietrzu i realizację zadań na większych dystansach.

Zdjęcia: NATO

Tegoroczna edycja odbywa się w czasie, gdy NATO konsekwentnie zwiększa swoją obecność na wschodniej flance. W państwach regionu rozmieszczane są dodatkowe siły, prowadzone są także ćwiczenia wojsk konwencjonalnych, a inwestycje w infrastrukturę obronną mają wzmocnić zdolność reagowania na potencjalne zagrożenia. Steadfast Noon stanowi uzupełnienie tego procesu, wysyłając sygnał o gotowości NATO do obrony swoich członków również w wymiarze odstraszania nuklearnego.

W tym roku szczególny nacisk położono na kwestie związane z komunikacją strategiczną oraz przejrzystością działań. Władze Sojuszu podkreślają, że ćwiczenia mają charakter defensywny i nie są wymierzone w konkretne państwo. Jednocześnie przekaz skierowany do opinii publicznej i potencjalnych przeciwników jest jednoznaczny – NATO pozostaje zdeterminowane, aby utrzymać wiarygodność swojego systemu odstraszania.

W kontekście bieżących wydarzeń geopolitycznych manewry wpisują się w szerszy proces wzmacniania spójności wewnętrznej i odstraszania wobec działań Rosji. Powtarzające się ataki rakietowe i dronowe na ukraińskie miasta, a także zwiększona obecność rosyjskich sił w obwodzie kaliningradzkim sprawiają, że znaczenie ćwiczeń nuklearnych staje się bardziej widoczne niż w poprzednich latach.

Steadfast Noon 2025 potwierdza, że NATO utrzymuje wysoki poziom gotowości i konsekwentnie rozwija zdolności odstraszania w obliczu nowych wyzwań. Ćwiczenia, choć planowane od dawna, w obecnym kontekście nabierają wymiaru politycznego i strategicznego, stanowiąc element odstraszania oraz sygnał jedności i solidarności w ramach Sojuszu.

Zdjęcie: NATO

Tekst powstał w ramach realizacji zadania publicznego zleconego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018–2030 r. „Bezpieczna Polska jutra – rozwój działań misyjnych Alioth Foundation”.