7 października 2023 roku o godzinie 6:30 czasu lokalnego dokonano inwazji na Izrael zainicjowany przez Muzułmański Ruch Oporu (Hamas), będący fundamentalistyczną organizacją palestyńską o charakterze polityczno–militarnym. Bojownicy przeniknęli do licznych miast położonych na południu kraju i przeprowadzili zmasowane ataki. Jak donosi Polska Agencja Prasowa, na 9 października 2023 roku w konflikcie odnotowano łącznie ponad 1100 poległych. Władze Palestyny deklarują 413 zabitych obywateli (w tym 78 dzieci), natomiast Izrael ogłosił liczbę 700 ofiar[1]. Po obu stronach kilka tysięcy zostało rannych. Co więcej, Hamas ogłosił, że porwał jako zakładników nieznaną liczbę osób – zarówno cywilnych jak i wojskowych[2].
Oficjalnie Hamas uznawany jest za organizację terrorystyczną w wielu państwach na świecie m.in. przez kraje członkowskie Unii Europejskiej, Stany Zjednoczone oraz sam Izrael. Idea jej założenia skupiała się na konieczności sprzeciwienia się izraelskiej okupacji Palestyny i doprowadzenia do jej wyzwolenia. Od momentu przejęcia władzy przez Muzułmański Ruch Oporu w Strefie Gazy, kryzys humanitarny i konflikt zbrojny z Izraelem zaczął się pogłębiać. Na przestrzeni lat dochodziło do licznych starć pomiędzy Autonomią Palestyńską a Izraelem, lecz obecny atak charakteryzuje się całkowicie inną specyfiką. Istotne są wypowiedzi dwóch ekspertów. Pierwszy z nich – sekretarz stanu USA – Antony Blinken – stwierdził, że inwazja mogła być spowodowana potrzebą przerwania widocznej w ostatnim czasie próby normalizacji stosunków między Arabią Saudyjską a Izraelem[3]. Drugi z nich – specjalista od stosunków izraelsko–palestyńskich – Jakub Katulski – w swojej wypowiedzi podkreślił, że siły zbrojne Izraela nie przewidziały ataku, pomimo że posiadają jedną z najlepiej wyszkolonych służb wywiadowczych na świecie. Brak gotowości skutkował tak licznymi ofiarami i szeroko zakrojonymi porwaniami dokonany przez bojowników Hamasu. Na ich wyjątkową brutalność mogło wpływać udzielane wsparcie. Podejrzewa się o nie libański Hezbollah[4], a także władze Iranu oraz Federacji Rosyjskiej[5].
Atak na Izrael rozpoczęto od zmasowanego ostrzału dokonanego przez pociski rakietowe Kassam, które można uznać za klasę „ziemia–ziemia”, o zasięgu operacyjnym 2–3 km. Zaliczane są one do broni domowej produkcji, wytwarzanej przez palestyńskie ugrupowania terrorystyczne i paramilitarne. Budowę Kassam oparto na konstrukcji metalowej rury, najczęściej wodociągowej. Przestrzeń rury, doposażonej w prowizoryczne stateczniki pionowe i poziome, wypełnia się materiałem wybuchowym z dodatkiem śrutu. W celu zapewnienia efektu odrzutu podobnego do napędu rakietowego stosuje się mieszankę saletry potasowej oraz cukru[6]. Według oficjalnych danych, do ataku wykorzystano ponad 5 tys. pocisków rakietowych, lecz liczba ta może być znacznie większa[7]. W zdecydowanej ilości przedarły się one przez tarczę antyrakietową Izraela – Żelazną Kopułę – powodując ogromne zniszczenia.
W odwecie na śmiały atak Hamasu, Siły Powietrzne należące do Sił Obrony Izraela przeprowadziły operacje powietrzne w Strefie Gazy, mające na celu zniszczenie ponad 800 celów naziemnych. Oficjalnie nie podano informacje jakiego rodzaju statki powietrzne brały udział w misjach. Ze względu na charakter wykonywanych działań konieczne było użycie kierowanych pocisków rakietowych klasy „powietrze–ziemia”. Możliwości ich przenoszenia posiadają samoloty wielozadaniowe, takie jak F–16C/D „Barak”, F–16I „Sufa”, F–15I „Ra’am”, F–35I „Adir”, które znajdują się na wyposażeniu Sił Powietrznych Izraela[8].
„Ta wojna zajmie sporo czasu. I będzie to trudne. Przed nami dni pełne wyzwań”, głosi wpis w portalu X na oficjalnym profilu premiera Izraela – Benjamin Netanyahu. „Mogę jednak obiecać jedno; z pomocą Boga, sił, które wszyscy posiadamy i naszej wiary w Wieczny Izrael – zwyciężymy”[9]. Benjamin Netanyahu podziękował również Joe Bidenowi, który zadeklarował bezwzględną solidarność z Izraelem. Swoje wsparcie okazał także rząd Wielkiej Brytanii reprezentowany przez premiera – Rishi Sunaka.
Po stronie Muzułmańskiego Ruchu Oporu opowiadają się bojownicy Hezbollah, którzy oficjalnie dołączają do konfliktu po uzyskaniu wsparcia z Iranu[10]. Wobec dynamicznie rozwijającego się konfliktu zwołano nadzwyczajne posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ, podczas którego sekretarz generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych potępił atak Hamasu oraz wezwał do dyplomatycznego rozwiązania konfliktu[11].
W związku z atakiem na Izrael, wielu międzynarodowych przewoźników lotniczych m. in. Delta Airlines, Lufthansa, Brussels Airlines, Wizz Air, PLL LOT, Swiss Airlines zawiesiło loty do Tel Awiwu ze względów bezpieczeństwa w ruchu lotniczym, a także kierowanych potrzebą zagwarantowania go swoim załogom oraz pasażerom[12]. W Izraelu uziemione zostały również niektóre samoloty pasażerskie z uwagi na wzmożone ataki rakietowe prowadzone przez Hamas[13].
Trwa operacja „Neon” mająca na celu ewakuację Polaków przebywających w Izraelu[14].
Wykaz źródeł:
[1] Polska Agencja Prasowa, Atak Hamasu na Izrael. Liczba zabitych Izraelczyków i Palestyńczyków przekroczyła 1100, online – https://www.pap.pl/aktualnosci/atak-hamasu-na-izrael-liczba-zabitych-izraelczykow-i-palestynczykow-przekroczyla-1100 [dostęp: 9.10.2023].
[2] Al. Jazeera, World reaction to surprise attack by Palestinian Hamas on Israel, online – https://www.aljazeera.com/news/2023/10/7/we-are-at-war-reactions-to-palestinian-hamas-surprise-attack-in-israel [dostęp: 9.10.2023].
[3] K. Singh, US to send military ships, aircraft closer to Israel, online – https://www.reuters.com/world/us-announce-new-assistance-israel-after-hamas-attack-2023-10-08/ [dostęp: 9.10.2023].
[4] Hezbollah (arab. حزب ﷲ, „partia boga”) – partia polityczna utworzona w 1982 roku z inicjatywy radykalnych libańskich szyitów. Od początku funkcjonowania jej finansowanie wspierane jest przez Iran, Syrię oraz dotacje przekazywane przez zwolenników. Organizacja określa się jako antyimperialistyczna, lecz w wielu państwach uznawana jest za organizację terrorystyczną.
[5] Serwis oficjalny TVN24, Ekspert: Izrael dał się zaskoczyć, wojskowi nie byli przygotowani na atak, online – https://tvn24.pl/swiat/atak-hamasu-na-izrael-ekspert-izrael-dal-sie-zaskoczyc-wojskowi-nie-byli-przygotowani-na-atak-7380578 [dostęp: 9.10.2023].
[6] Ł. Michalik, Kassam – broń Hamasu. Rakieta z rury kanalizacyjnej, online – https://tech.wp.pl/kassam-bron-hamasu-rakieta-z-rury-kanalizacyjnej,6640318049843808a [dostęp: 9.10.2023].
[7] P. Juraszek, Ogromny atak Hamasu na Izrael. Rakiety z rur kanalizacyjnych vs Żelazna Kopuła, online – https://tech.wp.pl/ogromny-atak-hamasu-na-izrael-rakiety-z-rur-kanalizacyjnych-vs-zelazna-kopula,6949584969599616a [dostęp: 9.10.2023].
[8] K. Modzelewska, Ponad 50 myśliwców i 800 celów. Siły Obronne Izraela kontynuują naloty w Strefie Gazy, online – https://tech.wp.pl/ponad-50-mysliwcow-i-800-celow-sily-obronne-izraela-kontynuuja-naloty-w-strefie-gazy,6950256252119648a [dostęp: 9.10.2023].
[9] Oficjalny profil Benjamina Netanyahu w portalu X (dawniej Twitter), online – https://twitter.com/netanyahu/status/1710828720041119818 [dostęp: 9.10.2023].
[10] M. Urzędkowska, Wojna Hamasu z Izraelem. Co wiadomo do tej pory, online – https://wyborcza.pl/7,75399,30275938,wojna-hamasu-z-izraelem-co-wiadomo-do-tej-pory.html?do_w=167&do_v=973&do_st=RS&do_sid=995&do_a=995#S.related-K.C-B.1-L.2.zw [dostęp: 9.10.2023].
[11] Portal Obronny, W niedzielę zbiera się Rada Bezpieczeństwa ONZ. Czy jest w stanie zażegnać ten kryzys?, online – https://portalobronny.se.pl/aktualnosci/w-niedziele-zbiera-sie-rada-bezpieczenstwa-onz-czy-jest-w-stanie-zazegnac-ten-kryzys-aa-oxAc-edyV-j3kA.html [dostęp: 9.10.2023].
[12] Serwis oficjalny TVN24, Loty do Izraela zawieszone. Decyzje kolejnych linii, online – https://tvn24.pl/biznes/ze-swiata/izrael-loty-do-tel-awiwu-zawieszone-decyzje-kolejnych-linii-7381709 [dostęp: 9.10.2023].
[13] Business Insider, Przerwane połączenia powietrzne. Wojna w Izraelu zmusza przewoźników do odwołania lotów, online – https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/przerwane-polaczenia-powietrzne-wojna-w-izraelu-zmusza-do-odwolania-lotow/vc52h1b [dostęp: 9.10.2023].
[14] Polska Agencja Prasowa, Operacja „Neon”. Kulisy ewakuacji Polaków z Izraela. „Prowadzimy operację na największą skalę wśród państw unijnych”, online – https://www.pap.pl/aktualnosci/operacja-neon-kulisy-ewakuacji-polakow-z-izraela-prowadzimy-operacje-na-najwieksza [dostęp: 9.10.2023].
Fot.: Flickr, Israel Defense Forces, online – https://www.flickr.com/photos/idfonline/51140795930/in/photostream/ [dostęp: 10.10.2023].
Tekst powstał w ramach realizacji zadania publicznego zleconego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018–2030 r. „Bezpieczna Polska jutra – rozwój działań misyjnych Alioth Foundation”.
