Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych opracowują nowy typ półautonomicznych, bezzałogowych samolotów zwanych Collaborative Combat Aircraft (CCA). CCA jest tworzony w ramach koncepcji tzw. “lojalnego skrzydłowego”. Jest to bezzałogowa maszyna, która mógłaby latać obok istniejących załogowych myśliwców. Program Collaborative Combat Aircraft to kluczowa inicjatywa Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, część szerszej strategii Next Generation Air Dominance (NGAD), której celem jest utrzymanie przewagi powietrznej USAF w coraz bardziej wymagających warunkach operacyjnych. Jak zmieniły się warunki operacyjne przez ostatnie trzydzieści lat? Co wymusiło zmiany w podejściu decydentów?

Samoloty są drogie w opracowaniu, zakupie i eksploatacji. Od lat 90. flota Sił Powietrznych USA zmniejszyła się częściowo z powodu tych kosztów. Sekretarz Sił Powietrznych Frank Kendall oszacował koszt CCA na około jednej trzeciej ceny załogowych myśliwców. Przedstawiciele Sił Powietrznych wskazują również, że szkolenie na CCA odbywałoby się wirtualnie, co oznacza, że same maszyny latałyby rzadziej – przekładając się na niższy koszt eksploatacji.

Ponadto, rozwój rozwiązań w zakresie anti-access/area-denial (A2/AD), takich jak pociski dalekiego zasięgu i zaawansowane systemy obrony powietrznej, stanowią wyzwanie dla zdolności Sił Powietrznych USA w uzyskaniu przewagi powietrznej. Tradycyjnie amerykańska dominacja w powietrzu opierała się na zaawansowanych technologicznie myśliwcach załogowych oraz wysokim poziomie wyszkolenia pilotów. Jednak w obliczu rosnącego zagrożenia ze strony zaawansowanych systemów obrony powietrznej i nowoczesnych sił lotniczych potencjalnych przeciwników, USA muszą przyjąć nową strategię operacyjną, która umożliwi zwiększenie efektywności działań zbrojnych, przy obniżonych kosztach. W tym kontekście CCA, czyli autonomiczne bezzałogowe samoloty bojowe współpracujące z załogowymi jednostkami, mają odegrać w przyszłości kluczową rolę. Tym samym, wykorzystanie CCA ma w tym zakresie dwie podstawowe zalety: możliwość wykorzystania wielu maszyn zamiast jednego samolotu załogowego przy zachowaniu tego samego kosztu przeprowadzenia operacji, bez narażania życia pilotów maszyn załogowych.

Rozwijana obecnie koncepcja zakłada użycie dwóch maszyn CCA na każdy zaawansowany załogowy samolot bojowy. Sekretarz Kendall powiedział, że wojsko planuje zbudować co najmniej 1 000, a nawet do 2 000 CCA do połowy lat 30. XXI wieku, przy koszcie około 30 milionów dolarów za sztukę. Koncepcja zakłada, że CCA mają zapewnić Siłom Powietrznym “affordable mass”, aby stawić czoła rosnącemu i wysoce rozwiniętemu zagrożeniu ze strony Chin, zważywszy na to, że Siły Powietrzne nie są w stanie zbudować wystarczającej liczby samolotów ani wyszkolić wystarczającej liczby pilotów, aby przytłoczyć przeciwnika równorzędnego jedynie załogowymi platformami.

Głównym celem lojalnych skrzydłowych jest wsparcie samolotów pilotowanych przez człowieka podczas działań bojowych. Mogą pełnić rolę “latających magazynów” uzbrojenia, co pozwala na tanie zwiększenie możliwości maszyn typu stealth, które mają ograniczoną przestrzeń na amunicję wewnątrz. Jednak ich zastosowanie nie kończy się na tym. Maszyny CCA będą działać jako mnożnik siły, znacząco wzmacniając możliwości operacyjne maszyn załogowych, w oparciu o swoje dodatkowe uzbrojenie oraz sensory. Podczas konfrontacji z maszynami bezzałogowymi, przeciwnik będzie musiał rozproszyć swoje możliwości obronne, ponieważ rozróżnienie maszyn załogowych od ich bezzałogowych skrzydłowych może nastręczać znaczących trudności. W tym wyraża się zmiana w doktrynie użycia sił powietrznych. Polski program „lojalnego skrzydłowego” nosi nazwę „Harpi szpon”. Jak za Janes, brytyjskim serwisem zajmującym się analizą danych militarnych wskazało Wp.pl – „W czasie międzynarodowej konferencji IQPC International Fighter Conference gen. dyw. Cezary Wiśniewski przekazał, że MON aktywnie poszukuje lojalnej platformy skrzydłowej, która uzupełniłaby flotę myśliwców Lockheed Martin F-35A Lightning II”.

Tekst powstał w ramach realizacji zadania publicznego zleconego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018–2030 r. „Bezpieczna Polska jutra – rozwój działań misyjnych Alioth Foundation”.

Zdjęcie wygenerowane z użyciem AI.