Raport przedstawia aktualny stan wiedzy na temat aktywnych systemów ochrony pojazdów (ASOP) oraz ich rosnącego znaczenia w kontekście współczesnych zagrożeń na polu walki. W obliczu dynamicznych zmian w charakterze konfliktów zbrojnych i pojawienia się nowych środków rażenia, tradycyjne formy ochrony pojazdów okazują się coraz mniej skuteczne. Polska intensywnie inwestuje w nowoczesne pojazdy opancerzone, jednak ich realna wartość bojowa nie wynika wyłącznie z liczby, lecz przede wszystkim z ich zdolności przetrwania w warunkach nowoczesnego pola walki. Tę zdolność znacząco zwiększają systemy ASOP, które stanowią istotny element ochrony zarówno samego sprzętu, jak i jego załogi. Systemy te – zarówno typu soft-kill (zakłócające systemy naprowadzania pocisków), jak i hard-kill (fizycznie niszczące nadlatujące zagrożenia) – są odpowiedzią na stale rosnące zagrożenie ze strony broni przeciwpancernej, w tym również dronów, amunicji kierowanej czy pocisków odpalanych z lekkich wyrzutni.

Raport wskazuje, że największe i najbardziej udokumentowane doświadczenie bojowe w zakresie wykorzystania ASOP posiada Izrael, którego system Trophy wielokrotnie potwierdził swoją skuteczność, m.in. podczas operacji w Strefie Gazy. System ten skutecznie chronił pojazdy przed różnorodnymi typami zagrożeń, znacząco ograniczając liczbę strat sprzętowych i uratowanych żyć ludzkich. To praktyczne doświadczenie stanowi silny argument przemawiający za szerokim wdrażaniem takich systemów. Dla porównania – Rosja oraz inne państwa również opracowały własne konstrukcje systemów ochrony aktywnej, jednak ich rzeczywiste zastosowanie w działaniach bojowych pozostaje znikome, często ograniczające się do testów lub jednostkowych przypadków.

Mimo pojawienia się obiecujących prototypów i projektów badawczo-rozwojowych, Polska wciąż nie posiada aktywnego systemu ochrony klasy hard-kill wdrożonego do służby. W kontekście współczesnych zagrożeń, wynikających m.in. z powszechnego użycia dronów i nowoczesnych środków rażenia piechoty, implementacja ASOP mogłaby znacząco podnieść efektywność bojową – nawet przy mniejszej liczbie jednostek sprzętowych – pod warunkiem, że będą one odpowiednio chronione. Raport wzywa do pilnej, rzeczowej debaty nad potrzebą wdrożenia aktywnych systemów ochrony w Siłach Zbrojnych RP, podkreślając zarówno ich ekonomiczną opłacalność w dłuższej perspektywie, jak i ich kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa żołnierzy, skuteczności operacyjnej oraz zdolności realizacji zadań bojowych w warunkach nowoczesnego pola walki.

Zapoznaj się z naszą publikacją w wersji polskiej oraz angielskiej.

Wydanie publikacji zostało sfinansowane ze środków Narodowego Instytutu Wolności. Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.