Program Przywództwa Taktycznego NATO (ang. Tactical Leadership Programme – TLP) odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu zdolności operacyjnych państw członkowskich NATO, wspieraniu interoperacyjności i doskonaleniu umiejętności personelu wojskowego. Najnowsza edycja, TLP 23–4, która odbywała się od 13 listopada do 1 grudnia 2023 r. w siedzibie głównej bazy lotniczej Albacete w Hiszpanii¹, stanowiła kolejny kamień milowy w dążeniu do doprowadzenia programu do stanu doskonałości. Koncentrując się przede wszystkim na nauczaniu akademickim i wykorzystaniu najnowocześniejszych symulatorów MACE (ang. Modern Air Combat Environment), a następnie na intensywnych kursach lotniczych, celem TLP 23–4 było podniesienie taktycznych umiejętności przywódczych uczestników tych zajęć².

Pierwszy tydzień TLP 23–4 wypełniły sesje akademickie, zapewniające uczestnikom wszechstronne zrozumienie zasad, taktyk i strategii współczesnej walki powietrznej. Znani eksperci w tej dziedzinie prowadzili wykłady i warsztaty obejmujące obszerne spektrum tematów, od pojawiających się technologii po ewoluujące zagrożenia w globalnym krajobrazie bezpieczeństwa. Te podstawy teoretyczne przygotowują grunt pod praktyczne zastosowanie wiedzy w kolejnych tygodniach ćwiczeń.

Najważniejszym wydarzeniem fazy akademickiej była integracja symulatorów MACE³. Symulatory Modern Air Combat Environment posłużyły jako najnowocześniejsze narzędzie do realistycznych i dynamicznych scenariuszy szkoleniowych. Uczestnicy mieli okazję zanurzyć się w symulowanych sytuacjach bojowych, co pozwoliło na udoskonalenie umiejętności podejmowania decyzji, komunikacji i pracy zespołowej w środowisku wolnym od ryzyka. Symulatory MACE odegrały kluczową rolę w wypełnieniu luki między koncepcjami teoretycznymi a zastosowaniem w świecie rzeczywistym, zapewniając dobre przygotowanie uczestników na nadchodzące wyzwania⁴.

Kolejne dwa tygodnie TLP 23–4 poświęcone były praktycznemu szkoleniu w locie, podczas którego uczestnicy przełożyli swoją wiedzę teoretyczną i doświadczenie zyskane podczas ćwiczeń na symulatorach na umiejętności praktyczne. Baza lotnicza Albacete zapewniła idealne warunki do odbycia tych ćwiczeń szkoleniowych, oferując zróżnicowany teren i przestrzeń powietrzną do przetrenowania realistycznych scenariuszy misji. Piloci, oficerowie wywiadu i kontrolerzy ruchu lotniczego bezproblemowo współpracowali przy wykonywaniu złożonych misji, podkreślając znaczenie wspólnych operacji i skutecznej komunikacji pomiędzy przedstawicielami różnych specjalności.

Kulminacją momentem TLP 23–4 była uroczystość z okazji ukończenia kursu przez 39 osób, co oznaczało zaliczenie przez szkolonych wszystkich punktów rygorystycznego programu z dobrym wynikiem. Absolwentami zostało 28 pilotów, 6 oficerów wywiadu i 5 kontrolerów ruchu lotniczego, co odzwierciedla ogromną rolę programu w szkolenie multidyscyplinarnych sił zdolnych stawić czoła współczesnym wyzwaniom bezpieczeństwa⁵.

Zasadniczą misją TLP jest zwiększenie skuteczności funkcjonowania Sojuszniczych Sił Powietrznych poprzez rozwój umiejętności przywódczych, planowania misji, odpraw, taktycznych operacji powietrznych, umiejętności odpraw oraz inicjatyw koncepcyjnych i doktrynalnych⁶. Ponadto działalność ta obejmuje szereg następujących zadań: przygotowanie dowódców lotów sił NATO i sił sojuszniczych do pełnienia funkcji dowódców misji w celu kierowania pakietami uderzeń powietrznych sił koalicyjnych, instruowanie sojuszniczego personelu latającego i nielatającego we wszystkich kwestiach związanych z taktycznymi złożonymi operacjami powietrznymi, wprowadzanie nowych partnerów i sojuszników NATO do taktycznych operacji powietrznych NATO oraz zapewnienie agencjom NATO specjalistycznej wiedzy z zakresu lotnictwa taktycznego⁷.

Program Przywództwa Taktycznego NATO to samodzielna organizacja działająca w oparciu o protokół ustaleń (ang. Memorandum of Understanding – MOU) między siłami powietrznymi Belgii, Danii, Francji, Niemiec, Grecji, Włoch, Holandii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Zgodnie z zasadą podziału, państwa funkcjonujące w MOU zapewniają finansowanie, wsparcie i personel na potrzeby TLP, a także przestrzeń powietrzną, infrastrukturę i zasoby wsparcia dla kursów TLP⁸. W oparciu o ich wkład w Program Przywództwa Taktycznego NATO, kraje te są uprawnione do wysłania pewnej liczby studentów i uczestników na odpowiedni kurs i mają prawo wpływać na działania TLP. Inne kraje, takie jak Szwajcaria, Turcja czy Polska, na kursy TLP zostały zaproszone jako goście. Ze względu na lokalizację TLP w Hiszpanii, na jego czele stoi pułkownik hiszpańskich sił powietrznych (stopień NATO OF – 5), który jest odpowiedzialny za dwa oddziały i jednostkę wsparcia; te oddziały i jednostka wsparcia są kierowane przez podpułkowników lub ich odpowiedników (stopień NATO OF – 4). Szefowie Oddziałów Lotniczych i Akademickich są wybierani rotacyjnie, podczas gdy szefem Jednostki Wsparcia jest zawsze Hiszpan⁹.

Wykaz źródeł: